พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ของมหามกุฏราชวิทยาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์
เล่มที่ 36
อังคุตตรนิกาย ปัญจก-ฉกนิบาต หน้า 145 ข้อ 41 เรื่อง อาทิยสูตร
๑. อาทิยสูตร
ว่าด้วยหลักการใช้โภคทรัพย์ให้เป็นประโยชน์ ๕ อย่าง
[ ๔๑ ] ครั้งนั้น ท่านอนาถบิณฑิกคฤหบดี
เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควร
ส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสกับท่านอนาถบิณฑิกคฤหบดีว่า
ดูก่อนคฤหบดี ประโยชน์ที่จะพึงถือเอา
แต่โภคทรัพย์ ๕ ประการนี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ อริยสาวกในธรรมวินัยนี้ ย่อมใช้จ่ายทรัพย์ที่ตนหามาได้ด้วยความหมั่น
ความขยัน สะสมขึ้นด้วยกำลังแขน อาบเหงื่อต่างน้ำ ชอบธรรม ได้มาโดยธรรม เลี้ยงตนให้เป็นสุข
ให้อิ่มหนำ บริหารตนให้ เป็นสุขสำราญ เลี้ยงมารดาบิดาให้เป็นสุข
ให้อิ่มหนำ บริหารให้เป็นสุขสำราญ เลี้ยงบุตร
ภรรยา ทาสกรรมกร คนใช้ ให้
เป็นสุข ให้อิ่มหนำ
บริหารให้สุขสำราญ นี้เป็นประโยชน์ที่จะพึงถือเอาแต่โภคทรัพย์ข้อที่
๑
อีกประการหนึ่ง อริยสาวกย่อมใช้จ่ายโภคทรัพย์ที่ตนหาได้ด้วยความหมั่น
ความขยัน สะสมขึ้นด้วยกำลังแขน อาบ
เหงื่อต่างน้ำ ชอบธรรม ได้มาโดยธรรม เลี้ยงมิตรสหายให้เป็นสุข
ให้อิ่มหนำ บริหารให้สุขสำราญ นี้เป็นประโยชน์ที่จะ
พึงถือเอาแต่โภคทรัพย์ข้อที่ ๒
อีกประการหนึ่ง อริยสาวกย่อมใช้จ่ายโภคทรัพย์ที่ตนหาได้ด้วยความหมั่น
ความขยัน สะสมขึ้นด้วยกำลังแขน อาบ
เหงื่อต่างน้ำ ชอบธรรม ได้มาโดยธรรม ป้องกันอันตรายที่เกิดแต่ไฟ
น้ำ พระราชา โจร หรือทายาทผู้ไม่เป็นที่รัก ทำตนให้
สวัสดี นี้เป็นประโยชน์ที่จะพึงถือเอาแต่โภคทรัพย์ข้อที่
๓
อีกประการหนึ่ง อริยสาวกย่อมใช้จ่ายโภคทรัพย์ที่ตนหาได้ด้วยความหมั่น
ความขยัน สะสมขึ้นด้วยกำลังแขน อาบ
เหงื่อต่างน้ำ ชอบธรรม ได้มาโดยธรรม ทำพลีกรรม
๕ อย่าง คือ
๑. ญาติพลี
[ บำรุงญาติ ]
๒. อติถิพลี
[ ต้อนรับแขก ]
๓. ปุพพปตพลี
[ ทำบุญอุทิศกุศลให้ผู้ตาย ]
๔. ราชพลี
[ บริจาคทรัพย์ช่วยชาติ ]
๕. เทวตาพลี
[ ทำบุญอุทิศให้เทวดา ]
นี้เป็นประโยชน์ที่จะพึงถือเอาแต่โภคทรัพย์ข้อที่
๔
อีกประการหนึ่ง อริยสาวกย่อมใช้จ่ายโภคทรัพย์ที่ตนหาได้ด้วยความหมั่น
ความขยัน สะสมขึ้นด้วยกำลังแขน อาบ
เหงื่อต่างน้ำ ชอบธรรม ได้มาโดยธรรม บำเพ็ญทักษิณา
มีผลสูงเลิศ เกื้อกูลแก่สวรรค์ มีวิบากเป็นสุข
ยังอารมณ์เลิศ
ให้เป็นไปด้วยดีในสมณพราหณ์ ผู้เว้นจากความมัวเมาประมาท ตั้งอยู่ในขันติและโสรัจจะ
ผู้มั่นคง ฝึกฝนตนให้สงบระงับดับ
กิเลสโดยส่วนเดียว นี้เป็นประโยชน์ที่จะพึงถือเอาแต่โภคทรัพย์ข้อที่
๕
ดูก่อนคฤหบดี ประโยชน์ที่จะพึงถือเอาแต่โภคทรัพย์
๕ ประการนี้แล ถ้าเมื่ออริยสาวกนั้นถือเอาประโยชน์แต่โภคทรัพย์
๕ ประการนี้ โภคทรัพย์สิ้นไป อริยสาวกนั้นย่อมมีความคิดอย่างนี้ว่า เราได้ถือเอาประโยชน์แต่โภคทรัพย์นั้นแล้ว
และโภคทรัพย์ ของเราก็หมดสิ้นไป ด้วยเหตุนี้ อริยสาวกนั้น ย่อมไม่มีความเดือดร้อน